Wyobraź sobie, że jest w trakcie postępowania upadłościowego i okazuje się, że masz odziedziczyć spadek. Co się dzieje spadkiem? Co musisz wiedzieć? W poniższym artykule postaramy się rozwiać wszelkie pytania, które mogą się pojawić. Z perspektywy przepisów prawa spadkowego śmierć jest momentem otwarcia spadku po zmarłym. W spadek wchodzą prawa i obowiązki majątkowe, zatem jest ono istotne z perspektywy postępowania upadłościowego, które zajmuje się sprzedażą majątku upadłego dłużnika. Jeżeli chodzi o dziedziczenie i jego wpływ na postępowanie upadłościowe to sprawa wygląda różnie w zależności czy otwarcie spadku nastąpiło przed czy po ogłoszeniu upadłości. W tym artykule omówimy każdy z tych przypadków.
Otwarcie spadku po ogłoszeniu upadłości
Jeśli spadkodawca zmarł w trakcie postępowania upadłościowego spadkobiercy, spadek automatycznie wchodzi do masy upadłościowej. Co to masa upadłościowa? Przez pojęcie „masa upadłości” rozumiemy po prostu całość majątku upadłego – ogół jego aktywów. Masą, majątek ten staje się wraz z momentem ogłoszenia upadłości, służąc odtąd – w myśl zasady optymalizacji – zaspokojeniu w jak najwyższym stopniu wierzycieli upadłego. Zgodnie z prawem przyjmuje się, że spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe tylko do wysokości wartości majątku.
Wyłączenie spadku z masy upadłościowej
Spadek to nie zawsze jednak same dobra materialne – może się zdarzyć, że są w nim również wierzytelności, długi bądź prawa co do których zachodzą pewne wątpliwości lub trudności. W takim przypadku możliwe jest wyłączenie spadku z masy upadłości. Jeżeli w spadku znajdują się przedmioty, które może być ciężko zbyć lub ich włączenie do masy upadłości nie byłoby korzystne dla prowadzonego postępowania upadłościowego możliwe jest wyłączenie go z masy upadłości. W przypadku wyłączenia przez sąd spadku z masy upadłości, upadły musi samodzielnie złożyć oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku.
Otwarcie spadku przed ogłoszeniem upadłości
Jeśli spadek zostanie otwarty przed ogłoszeniem upadłości, możliwe są dwa scenariusze.
Złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
Po pierwsze, spadkobierca może przed ogłoszeniem upadłości złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. W takim przypadku sytuacja jest zgodna z treścią złożonego oświadczenia: jeśli spadek zostanie przyjęty, stanie się częścią majątku spadkobiercy i wejdzie do masy upadłości po jej ogłoszeniu. Jeśli spadek zostanie odrzucony, nie będzie częścią majątku spadkobiercy ani masy upadłości.
Niezłożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
Jeśli jednak spadkobierca nie złoży oświadczenia przed ogłoszeniem upadłości, spadek zostaje automatycznie przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, tak jak w sytuacji dziedziczenia po ogłoszeniu upadłości. Gdyby upadły próbował złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku już po ogłoszeniu upadłości, oświadczenie to nie miałoby skutków prawnych w kontekście masy upadłości (tzw. bezskuteczność).
Odrzucenie spadku przed ogłoszeniem upadłości
Może zdarzyć się sytuacja, w której składamy wniosek o ogłoszenie upadłości, a przed jej ogłoszeniem otrzymujemy informację o śmierci kogoś bliskiego, kto pozostawił nam w spadku sporą ilość gotówki czy nieruchomość. Oczywiście nie chcielibyśmy tego stracić w toku postępowania upadłościowego. Czy możemy po prostu zrezygnować z tego majątku, aby uchronić go przed wierzycielami? I czy takie działanie nie pociągnie za sobą żadnych konsekwencji?
Konsekwencje odrzucenia spadku dla dłużnika
Niestety tak a podstawą tych konsekwencji jest art. 1024 Kodeksu cywilnego. Przepis ten mówi, że jeśli spadkobierca (upadły) odrzuci spadek, a wierzyciel upadłego zostanie poszkodowany, to może on żądać uznania odrzucenia spadku za niedokonane. Wierzyciel ma prawo złożyć pozew w ciągu sześciu miesięcy od momentu, gdy dowiedział się o odrzuceniu spadku, ale nie dłużej niż trzy lata od momentu odrzucenia. Jest to krótszy termin niż ten, który obowiązuje w przypadku skargi pauliańskiej (wynoszący 5 lat), którą omówimy w innym artykule.
Warto zatem dokładnie rozważyć tę decyzję, aby uniknąć problemów związanych z ochroną wierzycieli i potencjalnym uznaniem odrzucenia spadku za nieskuteczne.
Podsumowanie
Dziedziczenie w kontekście postępowania upadłościowego może mieć skomplikowane konsekwencje, zależne od momentu otwarcia spadku. Zarówno przyjęcie spadku, jak i jego odrzucenie w związku upadłością wymagają starannej analizy prawnej, aby uniknąć negatywnych skutków, dlatego kluczowe jest świadome podejmowanie decyzji i znajomość konsekwencji prawnych, szczególnie w sytuacjach dotyczących ochrony interesów wierzycieli.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące dziedziczenia w kontekście upadłości skontaktuj się z radcą prawnym, który pomoże Ci zrozumieć Twoją sytuację i poprowadzi Cię przez zawiłości prawa spadkowego i upadłościowego.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy spadek wchodzi do masy upadłości?
Co do zasady tak. Zgodnie z prawem przyjmuje się, że spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe tylko do wysokości wartości majątku.
Czy upadły może przyjąć spadek?
Tak. Upadły może spadek przyjąć, bądź odrzucić.
Czy mogę odziedziczyć nieruchomość, jeśli jestem w trakcie upadłości?
Tak, jednakże należy mieć na uwadze, że nieruchomość wejdzie w skład masy upadłości, a syndyk będzie mógł nieruchomość sprzedać.
